Bizitza osoa bere herrialdearen interesen alde lanean

Unibertsitatea, atletismoa eta lehen urrats politikoak

Oso laster, zaletasun zituen hiru jarduera uztartu zituen: Kimikako irakaskuntza, politika eta atletismoa. 1974an, irakaskuntzan hasi zen, Kimika Organikoko irakasle, eta ikerketa-lanari ere ekin zion, zeina Konstantzako (Alemania) eta Montpellierko (Frantzia) unibertsitateetan osatu zuen. Unibertsitateko lana bete zuen ardura arretatsu berarekin aritu zen atletismoan, abiadura-modalitatean. Berehala, baina, lesio batek aurrera egitea eragotzi zion, baina ordurako, 1971n, 100 metro 10,9 segundoan korritzea lortu zuen, eta urtebete geroago, 200 metro 22,4 segundoan. Marka bikainak kirolari unibertsitario batentzat, eta beti oso harro agertu zen marka horietaz. Bizitza osoan maite izan zuen kirola, atletismoa eta futbola bereziki, eta, espiritu analitiko eta arrazionalarekin batera, ez zuen inoiz ezkutatu Real Madrilen aldeko grina.

100 metro 10,9 segundoan; unibertsitateko kirolari batentzat marka oso ona

1974an, politikan ere hasi zen, unibertsitatearen barruan eta kanpoan. Arlo akademikoan irakasle ez-numerarioen (IEN) mugimenduaren erreferente bihurtu zen laster. Talde horren lan-eskubideen alde borrokatu zen, unibertsitatearen autonomiaren alde egin zuen, eta gizarte osoaren demokrazia- eta askatasun-eskaeretan parte hartzen zuen. Urte hartan bertan PSOEn afiliatu zen, eta Irakaskuntza eta Ikerketako batzorde sektorialetan parte hartu zuen.

Figura erabakigarria hezkuntzan

Alfredo Pérez Rubalcabak jarduera bizia izan zuen trantsizioan, eta garrantzi handia bereganatu zuen unibertsitateko sektore mobilizatuenetan. Horren ondorioz, 1982ko urriko hauteskundeen ondoren, bere bizitzak norabide erabakigarria hartu zuen; izan ere, gobernu sozialista berriko Hezkuntza eta Zientziako ministro José María Maravallen eskaintza onartuta, irakaskuntza utzi, eta Administrazioan sartu zen. Horrela hasi zuen hamar urteko etenik gabeko ibilbidea sail horretan, zeinak hezkuntzako munduaren ezagutza sakona eman zion.

Unibertsitate eta Ikerketako estatu-idazkari Carmina Virgiliren kabineteko zuzendariarena izan zuen lehen postua Hezkuntza eta Zientzia Ministerioan. Postu horretan 1982tik 1985era egon zen, urte hartan Unibertsitate Irakaskuntzako zuzendari nagusi izendatu baitzuten. Hurrengo urtean, Hezkuntzako idazkari nagusi izatera igaro zen, eta kargu horrek Estatu Idazkaritzako kategoria hartu zuen 1988an. Hurrengo lau urteetan egon zen kargu horretan, Javier Solana ministro zela jada, harik eta, 1992an, Solana Kanpo Arazoetako Ministerioa zuzentzera igaro zenean, ordeztu zuen arte.

Hezkuntza Ministerioko urte biziak funtsezkoak izan ziren Alfredo Pérez Rubalcabaren ibilbide politikoan. Batetik, oso eginkizun garrantzitsua bete zuen gobernu sozialistak hasitako hezkuntza-erreformen garapenean, bai eta garrantzi handiko arauak eratzeko orduan ere –hala nola Unibertsitatearen Erreformarako Legea (LRU), 1983an; Ikerketa Zientifiko eta Teknikoaren Sustapen eta Koordinazio Orokorrerako Legea (Zientziaren Legea), 1986an, eta, bereziki, Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrerako Lege Organikoa (LOGSE) 1990ean–. Bestetik, sektoreko gatazka ugari kudeatu beharra izan zuenez, negoziazio eta elkarrizketarako trebetasunak garatu zituen, eta horiek ondorengo aldietan funtsezkoak izan ziren.

Eginkizun oso garrantzitsua bete zuen Unibertsitatearen Erreforma Legea, Zientziari buruzko Legea eta LOGSE legea garatzen

LOGSE Espainiako demokraziaren historiako lehen hezkuntza-legea eta garrantzitsuena izan zen. Irakaskuntza-eredua Konstituzioaren printzipioetara egokitu zituen, eta bere egin zuen Estatu autonomikoaren errealitatea. Halaber, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako etapa berri bat sortu zuen, 12 urtetik 16 urtera bitarte. LOGSEk aniztasunaren arretaren kontzeptua sartu zuen, eta hezkuntza berezia arautu zuen premia bereziak zituzten ikasleentzat. Horrez gain, gurasoek ikastetxeetan parte hartzeko aukera ere eman zuen.

Hezkuntza-komunitatearekin, lehenik, eta, gero, Parlamentuan izan ziren negoziazioen atal nagusia Rubalcabaren esku egon zen. Aurretik izana zuen jada negoziatzeko gaitasunak garatzeko parada, 1988ko irakaskuntza publikoko irakasleen greba zela-eta (Hezkuntzako idazkari nagusia zen orduan).

Gobernuaren bozeramailea garai konplexuetan

1992ko ekainean amaitu zuen Hezkuntza eta Zientziako Ministerioko ibilbidea, Felipe Gonzálezek ministro izendatu baitzuen. Hamabi hilabete egon zen postu horretan; izan ere, hurrengo urteko uztailean, hauteskunde orokorren ondoren Gobernua birmoldatu zutenean, Presidentetza eta Gorteekiko Harremanetako ministro-kargura igaro zen. Gobernuaren bozeramaile-lanak ere egin behar izan zituen garai izugarri konplexu hartan. Gobernuaren komunikazioaren arduradun gisa, Alfredo Pérez Rubalcabak iritzi publikoaren aurrean buru egin behar izan zion PSOEren ustelkeria kasuek –Filesa auziak, adibidez– eta Luis Roldánen eta GALen ekintzen eskandaluek, besteak beste, gizartean eragindako haserreari.

1993ko ekainaren 6an Toledoko diputatu hautatu zuten, eta Diputatuen Kongresuan etenik gabe egondako bi hamarkada eta sei legegintzaldiko aldiari ekin zion horrela

1993ko ekainaren 6ko Parlamenturako hauteskundeetan Toledoko diputatu hautatu zuten, eta Diputatuen Kongresuan etenik gabe egondako bi hamarkada eta sei legegintzaldiko aldiari ekin zion horrela. 1996ko hauteskundeetan (Alderdi Popularrak irabazi zituen) Madrilgo diputatu hautatu zuten. 2000. urtean Madrilgo diputatu-postua erdietsi zuen atzera, eta Kantabriakoa, 2004an, Cádizkoa, 2008an, eta 2011n, Madrilgo zerrendaburu eta Gobernuko Presidentetzarako hautagai izan zen.

Terrorismoaren aurkako erantzukizuna

Felipe Gonzálezek PSOEko idazkari nagusiaren kargutik dimititu ondoren, Alfredo Pérez Rubalcabak lehendabizikoz hartu zituen bere gain alderdiko erantzukizunak; zehazki, Komunikabideekiko Harremanetarako Idazkaritzaz arduratu zen, Joaquín Almunia buru zuen Batzorde Exekutibo berrian, 1997ko ekaineko 34. Kongresu Federalean. 2000. urteko martxoko hauteskundeen emaitzen ondoren (Alderdi Popularrak gehiengo absolutua lortu zuen), Almuniak dimititu egin zuen PSOEko buru gisa, eta, Kongresu Federala deituta, José Luis Rodríguez Zapatero hautatu zuten. Rubalcabak beste hautagai bat babestu bazuen ere –José Bono–, idazkari nagusi sozialista berriaren lantaldean sartu zen laster.

2000ko hauteskundeen kanpaina bi gertaera hauek markatu zuten: ETA erakunde terroristak 1998ko irailaren 16an alde bakarretik adierazi zuen su-etenaren amaierak eta, kanpaina hasi baino hiru egun lehenago, Euskadiko Alderdi Sozialistaren bozeramaile Fernando Buesaren eta haren bizkartzainaren hilketak. ETAren atentatuak areagotzearen ondorioz (2000. urtean bakarrik 23 pertsona hil zituen), alderdi nagusiek, urte hartako abenduan, Askatasunen aldeko eta Terrorismoaren aurkako Akordioa sinatu zuten, Itun Antiterrorista ere deituta. José Luis Rodríguez Zapaterok proposatu zuen akordioa, eta Alfredo Pérez Rubalcabak eginkizun garrantzitsua bete zuen hura lantzeko orduan. Terrorismoaren aurkako borrokan demokrata guztien batasuna funtsezkoa izateak inspiratu zuen akordioa, eta printzipio horrek markatu zuen gerora Barne Arazoetako ministro gisa bete zuen etapa.

Barne ministro izan zeneko etapan demokratak terrorismoaren aurka bat egiteko printzipioa izan zen nagusi

2004ko martxoaren 11n, hauteskunde orokorrak egin baino hiru egun lehenago, terrorista jihadistek Madrilen egindako atentatuen ondorioz 193 hildako izan ziren. Alfredo Pérez Rubalcabak, PSOEren bozeramaile gisa, eta hedabideen aurreko agerraldian, José María Aznarren gobernuari eskatu zion informazio fidagarria eman zezala Estatuko segurtasun-indarrek sarraskiaren egileei buruz zituzten datuen gainean; izan ere, ebidentzia polizialek terrorismo jihadistaren egiletza iradokitzen bazuten ere, Gobernuak ETA izan zelako tesiaren alde egiten zuen jendaurrean.

Barne ministroa: ETAren amaiera

PSOEk 2004ko martxoaren 14ko hauteskundeak irabazita, Diputatuen Kongresuko Talde Sozialistaren bozeramaile bihurtu zen Rubalcaba. Bi urte geroago, 2006ko apirilaren 11n, José Luis Rodríguez Zapateroren gobernuan sartu zen, Barne Arazoetako ministro gisa. Bost urtetik gora egon zen kargu horretan, eta zenbait krisiri aurre egin behar izan zien denbora horretan, hala nola errepideko garraiolarien 2008ko grebari eta Madrilen, urte horretako abuztuaren 20an, gertatu zen Spanair konpainiako hegazkinaren istripuari. Halaber, etapa horretan terrorismo islamistaren aurkako estrategia gidatu zuen, eta Estatuko segurtasun-indar eta -kidegoetako kideak nabarmen gehitzea bultzatu zuen.

Bi esparru nabarmentzen dira Rubalcabak Barne Arazoetako Ministerioko buru gisa egindako lanean: bide-segurtasuneko politikak eta ETA talde terroristaren aurkako borroka. Zirkulazioaren arloan, zenbait neurriren ondorioz (puntukako gidabaimena ezartzea, Zigor Kodea eraberritzea zigorrak gogortzeko eta radar kopurua handitzea, besteak beste) nabarmen jaitsi zen errepideko istripuetan urtean hildako pertsonen kopurua; adibidez, 2005ean, 3.200 hildako izan ziren, eta 2011n, berriz, 1.500 baino gutxiago.

Baina, zalantzarik gabe, ETAk jarduera armatua behin betiko uztea izan zen Alfredo Pérez Rubalcabaren ibilbide politiko osoaren lorpen handietako bat. Bere politikaren gakoetako bat terroristen aurkako presio poliziala mantentzea izan zen, eta, aldi berean, irmotasun demokratikoko mezu argia bidaltzen zion indarkeria legitimatzen zuen ingurune politikoari. Printzipio hori honela laburbildu zuen berak: «Edo bonbak, edo botoak».

ETAk jarduera armatua behin betiko uztea izan zen Alfredo Pérez Rubalcabaren ibilbide politiko osoaren lorpen handietako bat

Oposiziotik irakaskuntzara

ETAk 2011ko urriaren 20an iragarri zuen ekintza armatuak bertan behera uzten zituela. Rubalcaba ez zegoen Gobernuan orduan, Gobernutik atera baitzen, urte hartako azaroko hauteskundeetan sozialisten hautagai-zerrendako buru izateko. Amaitu ziren horrela, demokraten garaipenarekin amaitu ere, milaka biktima eta 800 hildako baino gehiago eragin zituzten beldurrezko bost hamarkada.

Hori baino lehen, 2010eko urritik 2011ko uztailera bitartean, Gobernuaren Lehen Lehendakariordetza eta bozeramaile-postua hartu zituen bere gain, baina Barne Arazoetako ministro-karguari ere eutsi zion.

2011ko azaroaren 20ko hauteskunde orokorretan, PSOEk 110 jarleku lortu zituen, eta Rubalcaba oposizioko burua izatera igaro zen. Geroxeago, sozialisten 38. Kongresu Federalean alderdiko idazkari nagusi hautatu zuten. Bi ardatzok egituratu zuten aldi horretan egin zuen oposizio-lana: batetik, Mariano Rajoyren gobernuak abiatutako neurri antisozialak –lan-erreforma, batez ere– arbuiatzea; eta, bestetik, Alderdi Popularrari eragiten zioten ustelkeria-kasu larriak –Gürtel afera, adibidez– salatzea. Horrekin batera, Estatu autonomikoa eraberritu beharrari buruzko adostasuna lortu zuen barnean. PSOEren Lurralde Kontseiluak 2013ko uztailean Granadan sinatutako akordioak erantzuna ematen zion erronka soberanistari, eta Konstituzioa zentzu federalean eraberritzea proposatzen zuen.

Granadako Akordioak erronka subiranistari erantzuna eskaini zion eta Konstituzioaren erreforma federala proposatu zuen

PSOEk 2014ko maiatzaren 25eko Europako hauteskundeetan lortutako emaitza txarren ondorioz, Rubalcabak alderdiaren ezohiko kongresura deitzeko erabakia iragarri zuen, bertan idazkari nagusi berria hauta zezaten. Baina Juan Carlos I.a erregeak abdikatzear zegoela jakinarazi ziotenez, bi hilabete atzeratu zuen bere dimisioaren iragarpen formala, Koroaren oinordetza-prozesua ez oztopatzearren.

Politika utzi ondoren, irakaskuntzara itzuli zen, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Kimika Organikoko irakasle titularreko bere lanpostura zehazki. Hala ere, ez zuen guztiz utzi bizitza publikoa; El País egunkariko argitalpen-kontseiluko kide izan zen, eta foro, hitzaldi eta eztabaidetan parte hartu zuen.

Bere hil-kaperatik milaka herritar, erakundeetako ordezkariak eta politikariak igaro ziren

2019ko maiatzaren 10ean hil zen, Madrilgo Puerta de Hierro ospitalean, iktus baten ondorioz. Biharamunean, Diputatuen Kongresuan paratu zuten hil-kapera, eta milaka herritar eta erakundeen eta alderdi politikoen ordezkari bertaratu ziren. Agurra emateko unean, ia aho batez adierazi zuten denek Alfredo Pérez Rubalcaba estatu-gizon bat eta Espainiako demokraziaren historiako politikaririk garrantzitsuenetako bat izan zela.